Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği (TKDCD), Dünya Kalp Günü kapsamında düzenlediği “Sağlıkta Ortak Akıl – Kalp ve Damar Hastalıkları Medya Çalıştayı” ile yalnızca kalp ve damar hastalıklarının toplum sağlığı üzerindeki yükünü hatırlatmakla kalmadı; aynı zamanda medyada doğru bilgilendirmenin önemine dikkat çekti.
Çalıştayda hekimler ve medya temsilcileri, “bilginin topluma doğru aktarımı” üzerine görüşlerini paylaştı. Hedef: kalp sağlığı konusunda yanlış bilgilerin önüne geçmek, farkındalığı artırmak ve güvenilir mesajlarla kamuoyunu bilinçlendirmek.
Kalp ve Damar Hastalıkları: Her Üç Ölümden Biri
Türkiye’de kalp-damar hastalıkları, 2024 verilerine göre tüm ölümlerin %36’sından sorumlu. Bu da her üç kaybın birinin kalp hastalığı nedeniyle gerçekleştiğini gösteriyor.
-
Erkeklerde genç yaşlarda risk öne çıkarken,
-
Kadınlarda menopoz sonrası hızla artıyor ve ileri yaşlarda fark kapanıyor.
Pandemi dönemindeki dalgalanmalara rağmen tablo değişmedi: kalp ve damar hastalıkları, ölüm nedenleri arasında hâlâ açık ara ilk sırada.
Türkiye’de Kalp Krizi Daha Erken Yaşta
Avrupa’da kalp krizi yaşı ortalama 65–70 iken, Türkiye’de 60–65 yaş aralığına kadar düşmüş durumda.
Bunun nedenleri:
-
Genç erkeklerde yüksek sigara kullanımı,
-
Kolesterol, hipertansiyon ve diyabetin birlikte görülmesi,
-
Hareketsizlik ve obezite artışı,
-
LDL kolesterol düşürme konusunda düşük farkındalık ve ilaç uyumsuzluğu.
Bu tablo, önleyici adımların çok daha erken yaşta başlaması gerektiğini net biçimde ortaya koyuyor.
Covid Aşıları Kalp Krizi Riskini Artırmıyor
Kamuoyunda sıkça dile getirilen “Covid aşıları kalp krizini artırıyor mu?” sorusuna bilimsel yanıt: Hayır.
-
mRNA aşılarından sonra nadiren görülen miyokardit (kalp kası iltihabı) vakaları genellikle hafif seyirli ve tamamen düzelebilir.
-
Buna karşılık, Covid enfeksiyonu sonrası kalp krizi ve kalp kası iltihabı riski kat kat daha yüksek.
-
İngiltere, ABD ve Fransa’dan elde edilen geniş ölçekli veriler, aşıların kalp krizi riskini artırmadığını; aksine bazı çalışmalarda koruyucu etki sinyali verdiğini gösteriyor.
Türkiye’de Risk Faktörleri: Tehlikeli Dörtgen
Türkiye’de kalp-damar sağlığını tehdit eden başlıca risk faktörleri:
-
Obezite: Her beş yetişkinden biri obez, toplumun %60’ı sağlıklı kilonun üzerinde.
-
Hipertansiyon: Her üç yetişkinden biri yüksek tansiyon hastası.
-
Diyabet: 2011’de 3,5 milyon olan hasta sayısı, 2024’te 9,6 milyona ulaştı.
-
Sigara: Özellikle genç erkeklerde yaygın, kadınlarda ise artış eğiliminde.
Bu faktörler, kalp ve damar hastalıklarının yükünü giderek artırıyor.
Kolesterol Gerçeği: Hedeflere Ulaşamıyoruz
-
Ortalama LDL düzeyi: 120 mg/dL.
-
Her üç erişkinden biri 130 mg/dL’nin üzerinde.
-
Toplumun %60’ı son bir yıl içinde hiç kolesterol ölçtürmemiş.
-
Yüksek risk grubunda LDL hedefi olan 70 mg/dL’ye ulaşanların oranı yalnızca %18.
Başlıca sorunlar: tedavi uyumsuzluğu, yanlış bilgiler, yetersiz ilaç kullanımı ve düzenli kontrol eksikliği.
Kalp Krizinde Müdahale: Hedef 90 Dakika
Kalp krizinde amaç: damarı en kısa sürede açmak.
-
“Kapıdan-balona” süresi (hastaneye girişten damarın açılmasına kadar geçen süre) ulusal hedef 90 dakika.
-
Büyük merkezlerde bu süre 60–80 dakikaya iniyor.
-
Etkin 112 zinciri ve hızlı yönlendirme ile bu süre daha da kısalabiliyor.
Tedavide Güçlü Kapasite: Avrupa’nın Üzerindeyiz
Türkiye’de yılda:
-
326 bin koroner girişim,
-
50 bin koroner baypas ameliyatı yapılıyor.
Nüfusa oranla Türkiye, girişimlerde Avrupa ortalamasının %60 üzerinde, baypas ameliyatlarında ise %120 üzerinde.
Kalp Sağlığında Korunmanın Altın Kuralları
“Mucize takviye” arayışına gerek yok. Bilimsel olarak en etkili korunma yolu yaşam tarzı değişiklikleri:
-
Akdeniz tipi beslenme: Zeytinyağı, sebze, meyve, balık, tam tahıl, baklagil, kuruyemiş.
-
Tuz ve işlenmiş gıdaları azaltmak.
-
Düzenli fiziksel aktivite: Haftada en az 150 dakika tempolu yürüyüş.
-
Sigara bırakmak.
-
Kolesterol ve tansiyonun düzenli kontrolü.
Bu adımlar, ilaç tedavisinin yerini almaz ama onu tamamlar; uzun vadeli kalıcı koruma sağlar.
Ortak Akıl, Ortak Sorumluluk
Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği, medyayla birlikte yürüttüğü bu çalışmayı toplum sağlığı için stratejik bir ortaklık olarak konumlandırıyor.
Amaç:
-
Doğru bilgiyi anlaşılır bir dille aktarmak,
-
Kalp ve damar hastalıklarının yükünü azaltmak,
-
Erken teşhis ve hızlı tedaviyi ülke geneline yaymak.
