Yazın Gölgesindeki Tehlike: Kene Isırıkları ve Alınması Gereken Önlemler
Yaz mevsimi doğayla buluşmanın, açık hava etkinliklerinin ve tarım faaliyetlerinin arttığı bir dönem. Ancak bu dönemle birlikte sessiz bir tehdit de yeniden gündeme geliyor: kene ısırıkları. Özellikle kırsal alanlarda hızla artan kene vakaları, ölümcül hastalıkları da beraberinde getirebiliyor. Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Uzman Dr. İhsaniye Dönmez Çiçek, kene ile ilgili bilinmesi gerekenleri ve korunma yollarını anlattı.
Kene Nedir?
Keneler, eklem bacaklılar sınıfında yer alan ve başta Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) olmak üzere pek çok hastalığın taşıyıcısı olan parazitlerdir. Türkiye’de 30’dan fazla türü bulunan keneler, yalnızca kan ile beslenir. Dişi bir kene, bir seferde 10 binin üzerinde yumurta bırakabilir ve yaşamı boyunca üç kez kan emer. Özellikle bahar ve yaz aylarında aktif hale gelen bu canlılar, konak olarak bulabildikleri tüm sıcakkanlı canlıları seçebilirler.
Vücuda tutunurken karbondioksit, vücut ısısı, titreşim ve gölge gibi işaretleri takip ederler. Genellikle boyun, kulak arkası, koltuk altı ve kasık gibi kıvrımlı bölgelere yerleşmeyi tercih ederler.
Kene Isırdığında Ne Olur?
Kene, deriye tutunduğu anda salgıladığı tükürükle bölgeyi hissizleştirir. Ardından deriyi delerek kan emmeye başlar. Tükürüğünde bulunan lokal anestezik, damar genişletici ve pıhtılaşmayı önleyici maddeler sayesinde ısırık genellikle fark edilmez. Bu da hastalık taşıyan kenelerin tehlikesini artırır.
En Çok Kimler Risk Altında?
Kene ısırıkları bazı meslek grupları ve açık alanla temas hâlindeki kişiler için daha büyük risk taşır. En çok risk altındaki gruplar şunlardır:
-
Tarım işçileri
-
Çiftçiler
-
Hayvancılıkla uğraşanlar
-
Mezbaha çalışanları
-
Veteriner hekimler
-
Askerler ve doğa yürüyüşçüleri
Kene Kaynaklı Hastalıklar
Keneler, yalnızca fiziksel rahatsızlığa değil, ciddi hastalıklara da yol açabilir. Türkiye’de en sık görülen kene kaynaklı hastalıklar:
-
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA)
-
Lyme Hastalığı
-
Akdeniz Benekli Ateşi
-
Kene kaynaklı ensefalit
Isırık Sonrası Vücutta Neler Olur?
Kene ısırığı sonrası vücutta üç temel reaksiyon görülebilir:
-
Alerjik Reaksiyonlar: Kaşıntı, kızarıklık gibi diğer haşere ısırıklarıyla benzer belirtiler.
-
Toksik Etkiler: Ateş, bulantı, kusma, hatta felç gibi ciddi semptomlar.
-
Enfeksiyonlar: Taşıdığı mikroorganizmaların kana karışmasıyla ortaya çıkan hastalıklar.
Kene ile Temasta Ne Yapılmalı?
Kene vücutta tespit edildiğinde şu adımlar izlenmeli:
-
Kimyasal madde (alkol, kolonya, sirke) dökülmemeli.
-
Üzeri yakılmamalı ya da vazelin gibi ürünlerle kapatılmamalı.
-
Bu tür müdahaleler, kenenin kusmasına ve hastalık etkenlerini kana bırakmasına yol açabilir.
-
Kene, parçalanmadan çıkarılmalı. Eğer bu mümkün değilse en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalı.
-
Çıkarılan bölge, enfeksiyon riskine karşı uygun kremlerle tedavi edilmelidir.
Korunmak İçin Bunlara Dikkat
-
Açık arazide açık renkli, uzun kollu kıyafetler tercih edilmeli.
-
Pantolon paçaları çorap içine sokulmalı.
-
Parfüm ya da kokulu mendil gibi ürünlerden uzak durulmalı.
-
Ormanda veya kırsal alanda bulunan kişiler, birbirlerini sık sık kontrol etmeli.
-
Doğa gezilerinden sonra saç dipleri ve kıvrım bölgeleri dikkatle incelenmeli.
Kene Çıkarıldıktan Sonra Gözlem Şart
Keneyi uzaklaştırdıktan sonraki günlerde kendinizi dikkatle izleyin. Ateş, halsizlik, baş ağrısı, mide bulantısı, ishal, kas ve eklem ağrısı gibi belirtiler gelişirse, vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurun. Bu tür belirtiler, kene kaynaklı ciddi bir enfeksiyonun habercisi olabilir.